معبدِ ترانه

می‌خواهیم انعکاس موسیقی آلترناتیو ایرانی باشیم

دهه‌ی ۶۰ میلادی وموسیقی هیپی‌های آمریکایی، به نظر عده‌ای از کارشناسان و تاریخ‌نگاران موسیقی، آغاز حرکت «موسیقی آلترناتیو» در جهان است. حرکتی که با پانک راک‌های دهه‌ی ۷۰ میلادی بیشتر شناخته شد و گل کرد و به ژانر هیپ‌هاپ رسید که بعدتر این ژانر خودش نوعی از موسیقی جریان اصلی شد.

در دهه‌ی پنجاه شمسی، درست همان وقت‌ها که «پانک راک‌ها» در آمریکا، انگلستان و استرالیا رو بورس بودند، پای «موسیقی آلترناتیو» به ایران هم رسید. برخی از خواننده‌های ایرانی که امروز در ژانر پاپ شناخته‌شده و معروف هستند، در اواسط دهه‌ی پنجاه شمسی، ترانه‌های زیرزمینی انگلیسی را بازخوانی و اجرا می‌کردند.

"موسیقی آلترناتیو" در معنای جهانی خود به گونه‌هایی از موسیقی اطلاق می‌شد که در اعتراض به آن‌چه «صنعت فرهنگ» نامیده می‌شد به وجود آمده و با نفی کلیشه‌های مسلط بر بازار قصد نقد هنجارهای مسلط بر جامعه را داشت. در ایران بعد از انقلاب اسلامی که ضبط و تکثیر و اصلن گوش دادن به هرنوع موسیقی بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جرم محسوب می‌شد، تا مدت‌ها به محاق سکوت رفت و بعدتر هم تعریف این نوع موسیقی در ایران، شکل دیگری گرفت. در چنین شرایطی، حتا تولید موسیقی پاپ که از معروف‌ترین ژانرهای موسیقی جهانی است نیز به نوعی «زیرزمینی و آلترناتیو» محسوب می‌شد. چرا که بسیاری از این تولیدات راهی به رسانه‌های جمعی و سیستم تبلیغات دولتی نداشته‌اند.

بعدتر از اواخر دهه‌ی ۷۰ شمسی، وقتی پای ماهواره‌ها و اینترنت به خانه‌ها باز شد و تعداد استودیوهای مستقل در ایران بیشتر، گروه‌های موسیقی آلترناتیو و زیرزمینی چه در داخل و چه خارج از ایران یکی بعد از دیگری سربرآوردند، بالیدند، شناخته شدند و بر سلیقه‌ی موسیقیایی به ویژه نسل جوان ایرانی تاثیر گذاشتند.

فضای وب فارسی را که بالا و پایین کنید، سایت‌ها و فوروم‌های بسیاری را می‌بینید که فایل‌های ترانه‌های آلترناتیو و گروه‌های زیرزمینی را هم‌خوان کرده و دست به دست می‌کنند و برخی از موزیک ویدیوهای گروه‌های آلترناتیوی مثل «کیوسک» در شمار پربیننده‌ترین ویدیوهای ایرانی در «یوتیوب» است و در شبکه‌های اجتماعی بارها به اشتراک گذاشته می‌شوند.